'Sowieso stemmen, al ben je tegen grondwet'

Uit: Huis aan Huis Enschede van woensdag 25 mei 2005.

ENSCHEDE - Woensdag 1 juni. Dan kunnen we via een referendum ons uitspreken over de Europese grondwet. Huis aan Huis besteedt daar aandacht aan. In het eerste artikel komt een voorstander en een tegenstander aan het woord, te weten Jelmer van der Zee van Groen-Links en Bernard Veldkamp van de ChristenUnie.

Van der Zee noemt zich een 'eurofiel'. Hij vindt het dan ook nodig dat de Europese grondwet er komt. "Omdat de grondwet beter is dan de huidige verdragen. Het is een stapje op weg naar meer democratie en transparantie. Bovendien vind ik het belangrijk dat iets als dierenwelzijn in de grondwet geregeld is. Kijk, er zijn de afgelopen tijd veel nieuwe lidstaten toegetreden tot de EU en er komen nog meer lidstaten bij. De vorige verdragen zijn ondertekend door de oude lidstaten. Dan is het goed om een grondwet op te stellen waarin afspraken staan waar alle lidstaten zich aan conformeren."

Veldkamp staat 'best positief ten opzichte van Europa. "De Europese samenwerking is heel waardevol geweest. Maar ik vind de grondwet een stap te ver. De term 'grondwet' wekt de suggestie meer te zijn dan de verdragen uit het verleden. Het is een stap naar een groot Europa." En daar ligt voor Veldkamp het voornaamste probleem. "Ik ben daarom vooral tegen een vaste voorzitter van de EU, een minister van Buitenlandse Zaken en dat het vetorecht wordt afgeschaft.

Ik denk die minister van Buitenlandse Zaken een symbolische functie wordt. Ik geloof er niet in dat Europa met één mond gaat spreken. We hebben met de Irak crisis nog gezien hoe verdeeld Europa is. Naar mijn idee hoeft Europa niet de ambitie te hebben om een grote mogendheid naast Amerika te worden. Als de grote tegenstander van Amerika om tegenwicht te bieden. Bovendien vind ik dat er grenzen zitten aan de Europese samenwerking. Die grens ligt bij de zelfstandigheid van de lidstaten. Je moet de eigenheid van de landen recht doen."

Ook Van der Zee is niet helemaal gelukkig met de grondwet, ook al stemt hij voor. "Nee, ik vind het nogal een militaire grondwet en ik geloof niet zo in militair ingrijpen." Van der Zee onderkent dat vooral op dit punt er een bepaald spanningsveld is. "Aan de ene kant kan een staat die niet achter een militaire actie staat zeggen: hier doen wij niet aan mee. Maar ik vind weer wel dat Europa als eenheid moet opereren. Terwijl we inderdaad hebben gezien dat Europa aangaande Irak juist niet op één lijn zat. Amerika heeft daar misbruik van gemaakt. Voor de balans in de wereld vind ik het goed als Europa als eenheid zou . opereren. Daarnaar moet je streven. Ik zie een United States of Europe dan als een heel goed idee. Wanneer die er komt? Nou, dat duurt nog wel even. Als ik een oude man ben, krom loop en een stok nodig heb denk ik."

Van der Zee vindt datje zeker 'ja' moet stemmen op 1 juni. "Ook als je tegen Europa bent overigens. Want in de grondwet is geregeld dat je ook uit de EU kunt stappen." Tegenstanders noemen wel eens een argument als 'Nederland verliest haar eigen identiteit' om tegen de grondwet te stemmen. Van der Zee kan daar niet veel mee. "Nu al komen de meeste wetten uit Europa en we hebben nog steeds onze eigen identiteit." Hij vindt ook belangrijk dat de burgers zich via een referendum via kunnen uitspreken voor of tegen de grondwet. "Het is goed dat de burgers eindelijk hun mening over Europa kunnen geven. Ik hoop dat de betrokkenheid met Europa hierdoor wordt vergroot. In tegenstelling tot vroeger is Europa nu in elk geval een belangrijk thema."

Het referendum is niet bindend. "Maar voor Groen-Links dus wel. Wij conformeren ons aan de uitslag van het referendum. Ik vind dat een dappere keuze. Ook verstandig, want hoe kun je nu tegen de mensen zeggen dat er wel naar hun mening wordt gevraagd maar dat er vervolgens niks mee wordt gedaan?"

Veldkamp vindt zo'n referendum niet nodig. "We kiezen eens in de vier jaar onze volksvertegenwoordiging en geven hun een mandaat om dergelijke beslissingen te nemen, Bovendien is erbij iets ingrijpends als de invoering van de euro ook geen referendum gehouden. Maar nu dit referendum er eenmaal is zeg ik: ga vooral stemmen. Dit is je kans om je over Europa uit te spreken. Al zet ik er wel twijfels bij of men in Den Haag ook consequenties aan de uitslag van het referendum verbindt." Maar wel nee stemmen dus, zegt Veldkamp. "Want op deze grondwet zit je niet te wachten."