Uit: De Roskam, 26 maart 2004

Tymon de Weger: 'Ik sta achter deze wet'

De nieuwe wet Werk en Bijstand heeft voor de gemeenten in Nederland grote gevolgen. Ze krijgen één bedrag en daar moeten ze het mee doen. De rijksoverheid past niet meer bij op het gebied van uitkeringen aan mensen zonder werk. Op termijn worden de gemeenten bovendien afgerekend op resultaten. Op basis van prestatieafspraken dienen ze te zorgen dat mensen werk krijgen. Als ze kiezen voor gesubsidieerde arbeid, dan moeten ze daar zelf voor in de beurs tasten. Voor veel betaalde vrijwilligers dreigt het er niet beter op te worden. En dat in tijden van recessie.

De nieuwe wet legt volgens de Enschedese wethouder De Weger de verantwoordelijkheid in grote lijnen bij de burger neer. ledereen moet in zijn of haar inkomen voorzien en is daar persoonlijk op aan te spreken. Werklozen moeten zelf een baan zoeken ongeacht opleidingsniveau of richting. Zoals het er nu naar uitziet is de kans groot dat De Weger nog voor het zomerreces met een voorstel naar de gemeenteraad gaat. De wethouder licht al een tip van de sluier op. Hij vindt dat werklozen met universitair of HBO-niveau ook werkzaamheden moeten accepteren waarbij een lager scholingsniveau gevraagd wordt, "ledereen moet eerst solliciteren voordat de uitkering om de hoek komt kijken, want het gaat om de reïntegratie", aldus De Weger.
Er moet bezuinigd worden. Enschede wil dit proberen door de loonkosten te drukken. De gemeente kan niet aan de hoogte van de uitkeringen morrelen, want die ligt wettelijk vast, en dus moet er werk worden gezocht "We kunnen de risico's reduceren door mensen die heel dicht bij de arbeidsmarkt staan als eerste aan het werk te helpen. Hierdoor komt geld vrij dat je dus kunt besteden aan de moeilijkere gevallen, langdurig werklozen."

Op peil
Binnen de gemeente Enschede moet flink gekort worden op het aantal gesubsidieerde banen. In totaal is er 110 miljoen euro beschikbaar waarvan in 2003 zo'n 34 miljoen euro naar de gesubsidieerde arbeid ging. Dit jaar is dat al teruggebracht naar ruim dertig miljoen en in 2011 moet het 22,5 miljoen zijn. De wethouder wijst erop de er zes miljoen euro voor reïntegratie beschikbaar is en dat dit bedrag op peil blijft. "Misschien dat we het zelfs kunnen verhogen. We proberen door Europese subsidies geld binnen te sluizen."
De zogenaamde WIW- en iD-banen worden in de toekomst niet meer aangeboden, maar dat betekent niet dat hier een gat ontstaat. De Weger: "ledereen die uitkeringsgerechtigd is krijgt een individuele begeleiding om weer op de arbeidsmarkt te komen. De gemeente wil samen met reïntegratiebureaus proberen werkgevers te bewegen mensen aan te nemen én in dienst te houden. Dat houdt voor de werkgever in dat hij een bonus van maximaal zesduizend euro ontvangt als het dienstverband na een jaar nog steeds bestaat. Voornaamste doel is dat er werkervaring wordt opgedaan zodat de werkloze weer in het arbeidsproces belandt. Wel betaalt de werkgever vanaf volgend jaar vijftig procent rneer aan loonkosten bij de gesubsidieerde baan."
De gemeente Enschede geeft zelf een goed voorbeeld, door acht van de tachtig mensen die een gesubsidieerde baan hebben in dienst te nemen. Ook in andere sectoren, met name de zorg, de veiligheid, het onderwijs en de kinderopvang, zijn in totaal rond de veertig mensen na één jaar in vaste dienst genomen.
"Maar het blijft een pijnlijke zaak", vertelt De Weger. "Bezuinigen doet altijd pijn en we proberen het nu tot 2011 uit te smeren. Door verloop, zoals uitstroom en pensioen, moet ook weer meer ruimte ontstaan voor nieuwe banen,"

Prima
De Weger vindt de nieuwe wet, ondanks de gebreken, in zijn aard prima, al doet het in zijn effecten zeer. De wethouder van de Christenunie: "ik sta achter deze wet, maar je wordt gekort. Je wordt gehandicapt en dat alles ook nog over de rug van de zwakkere. Je kunt taken ook niet uitbesteden aan bijvoorbeeld vrijwilligers. Het stadswachten- en welzijnswerk is honderd procent afhankelijk van de gesubsidieerde arbeid. Wat te allen tijde voorkomen moet stand komen. Het zou daarom goed zijn als bijstandmoeders gaan verdienen. Maar dan moeten de zorgtaken geregeld worden, binnen de familie, of er kan op basis van deeltijd gewerkt worden. Om het werken te bevorderen is er een premieregeling, iets dergelijks moet ook voor 57-plussers van de grond komen. Voor iedereen in de bijstand ligt er straks een plan van aanpak klaar. Voor sommigen is dat een traject van maanden, voor anderen misschien wel jaren."
"Twente loopt", zegt De Weger, "altijd een beetje achter ten opzichte van de rest van het land. De werkloosheid is in deze regio nog relatief laag, werkgevers trappen niet zomaar werknemers de deur uit. Maar dat betekent ook dat als in de rest van het land de economie weer aantrekt, Twente er wat later achteraan loopt. Het doel van de nieuwe wet is dat we naar de toekomst gaan kijken en de druk die het rijk nu op de gemeenten legt moet iedereen prikkelen."