Uit: Binnenlands Bestuur van 30 januari 2004

Ook tijdens een recessie kunnen mensen aan werk geholpen worden. Gemeenten waar de sociale dienst op orde is, bewijzen dat.

Het aantal bijstandscliënten in Nederland is onnodig hoog. Dit constateren de wethouders Sociale Zaken van Tilburg, Enschede, Groningen en Venlo in gesprekken met Binnenlands Bestuur. In deze gemeenten heeft de sociale dienst de afgelopen jaren meer dan gemiddelde prestaties laten zien, als het gaat om de uitstroom van uitkeringsgerechtigden. Dit blijkt uit recente gegevens van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Meer bijstandscliënten dan noodzakelijk
De prestaties van de gemeentelijke sociale diensten verschillen enorm. Enschede had halverwege de jaren negentig achtduizend mensen in de bijstand. 'Nu zijn dat er vijfduizend en hoewel het aantal sinds kort licht groeit, is die toename gemiddeld minder dan in andere gemeenten', vertelt wethouder Tymon de Weger. Enschede scoort samen met Tilburg, Venlo, Groningen, Breda en Amersfoort goed in het begeleiden van bijstandsgerechtigden naar de arbeidsmarkt, zo blijkt uit een recente rapportage van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over 2002 en begin 2003. De kleinere gemeenten blijven sterk achter, terwijl de vier grote steden zich rond het gemiddelde niveau bewegen.

De verantwoordelijke wethouders van Tilburg, Venlo, Groningen en Enschede noemen allen de motivatie van zowel de medewerkers van de sociale dienst als de bijstandsgerechtigden als een belangrijke factor voor de goede resultaten. 'Het is absoluut noodzakelijk dat de werknemers van de sociale dienst beseffen dat de fase 4-cliënten (moeilijk bemiddelbaren, MvdK) nog niet hoeven worden afgeschreven', aldus de Groningse wethouder Koen Schuiling over veruit de grootste groep in de kaartenbakken.

De vier wethouders menen dat het aantal bijstandsgerechtigden in Nederland (372 duizend) niet zo hoog zou zijn als gemeentelijke sociale diensten beter zouden functioneren. Piet Janssen, wethouder in Venlo, vermoedt dat het enthousiasme en de gedrevenheid van bestuurders niet overal hetzelfde is. 'En dat zal ongetwijfeld bijdragen aan de verschillen die we nu zien.'

Schuiling voegt er aan toe dat het aantal mensen in de bijstand nog verder zou afnemen, als het onderwijs beter aan zou sluiten op de arbeidsmarkt. 'Als mensen op school een vak leren waarmee ze aan de slag kunnen, dan zouden veel reïntegratietrajecten niet nodig zijn. Ook de grote schooluitval leidt ertoe dat jongeren snel in de bijstand belanden.'