NIJMEGEN - Raadsleden besteden bijna tweederde van hun tijd aan het lezen van stukken en voorbereiden van vergaderingen. Ze komen daardoor te weinig in contact met inwoners, terwijl dit onderdeel van hun raadswerk zeker vijftig procent zou moeten zijn.

Erwin Snijder van onderzoeksbureau Daadkracht, dat voor een gisteren gepubliceerd rapport onderzoek deed onder bijna 3400 raadsleden, vindt het opmerkelijk dat raadsleden zo veel tijd besteden om de stukken te bestuderen en te vergaderen. De controlerende taken van de gemeenteraad worden immers ook door onder meer de rekenkamercommissie uitgevoerd.

Volgens Snijder gaat de vergadercultuur ten koste van de overige taken van de raadsleden. In 2002 werd het zogeheten dualisme ingevoerd, om onder meer mogelijk te maken dat raadsleden meer contacten met burgers zouden krijgen. Raadsleden zouden in het vervolg nog maar eenderde van hun tijd besteden aan het controleren van het college, een derde aan het praten met burgers en een derde voor het ontwikkelen van een beleidsvisie. Ook die laatste taak schiet er bij in, zegt Snijder. ,,Raadsleden mogen de grote lijnen uitzetten voor het college, maar de meesten hebben geen visie omdat ze zich vastbijten in details.''

Veel raadsleden klagen volgens Snijder dat ze hun werk zo saai vinden. ,,Ze doen het zelf. Ze kunnen hun werk anders inrichten door meer de straat op te gaan.''

Contacten
In 2004 stelde een stuurgroep die de invoering van het dualisme evalueerde de norm op dat raadsleden de helft van hun tijd moeten besteden aan maatschappelijke contacten. Dat wil zeggen spreekuren houden, politieke avonden organiseren of het bijwonen of afleggen van wijkbezoeken.

Gemiddeld
Gemiddeld besteden raadsleden veertien uur per week aan raadswerkzaamheden, blijkt uit het onderzoek; tien uur in de kleine gemeenten, oplopend tot 21 uur in de grote gemeenten.

Raadsleden van de SGP en de ChristenUnie besteden minder dan gemiddeld tijd aan het raadswerk. Raadsleden van D66, GroenLinks, PvdA en SP maken meer uren dan gemiddeld. D66 laat met zestien uren per week de grootste tijdsbesteding zien. Deze raadsleden maken daarmee bijna 67 procent meer uren dan de SGP-raadsleden. Het onderzoeksbureau nuanceert deze conclusie wel, door erop te wijzen dat SGP- en ChristenUnie-raadsleden relatief meer in kleinere gemeenten zijn vertegenwoordigd, terwijl GroenLinks- en D66- raadsleden juist vaker in grotere gemeenten hun werk verrichten.

Onderzoeksbureau Daadkracht is van plan de enquête jaarlijks te herhalen.

'Voor kleine fractie lastig'
Naam: Bernard Veldkamp
Is: ChristenUnie-fractievoorzitter in Enschede
Gemiddeld aantal uren per week: vijftien tot twintig
,,Tweederde van m'n tijd gaat op aan vergaderingen en de voorbereiding daarvan. Een groot deel van die tijd zit ik op het gemeentehuis. Er blijft dus nog eenderde over om de straat op te gaan. Ik was wel op de hoogte van de norm van de stuurgroep, die stelt dat je vijftig procent van je tijd moet gebruiken voor contacten met burgers. Maar ik neem die norm niet als leidend. Bovendien hebben we een fractie met twee raadsleden, wat extra werk meebrengt. Wel doen ook schaduwfractieleden veel werk. Ook die onderhouden allerlei contacten, die weer van pas komen bij onze vergaderingen. De opmerking dat raadsleden zich niet moeten verliezen in details, is op zich terecht. Maar er zijn details die voor onze fractie van wezenlijk belang zijn, zodat we ze toch aan de orde stellen. Dat geldt voor alle fracties. Een detail kan toch heel relevant zijn. In die spanning moet een raadslid z'n eigen afweging maken. Bovendien ben je volksvertegenwoordiger en moet je dus concrete situaties benoemen. Dat neemt niet weg dat we in onze fractie wel zorg hebben hoe we onze schaarse tijd zo nuttig mogelijk besteden. Een kleine fractie heeft daarbij een extra dilemma: we willen graag meer tijd om de straat op te gaan, maar moeten er tegelijk voor zorgen dat we in de raad niet worden gemarginaliseerd. Maar buiten de geregelde ontmoetingen met burgers, ben ik natuurlijk ook inwoner van Enschede. Ik woon, werk en kerk er; dan hoor je ook van alles zonder dat je die uren meetelt bij je raadswerk.''

'Ik schrik er wel van'
Naam: Gerrit Alssema
Is: CDA-fractievoorzitter in de gemeente Noorderland (Drenthe)
Gemiddeld aantal uren per week: tien
,,Een groot deel van het raadswerk bestaat nu eenmaal uit vergaderen. Toch zijn er wel wat verschuivingen ten opzichte van een paar jaar geleden. De gemeenteraad gaat nu twee keer per jaar op werkbezoek en als fractie doen we dat minstens eens per kwartaal. Zeker als fractie willen we meer de boer op gaan, maar daar moet je wel de tijd voor hebben. Wat dat betreft snijdt dit rapport een heel terecht punt aan: gemeenteraden moeten efficiënter vergaderen en zich meer toeleggen op hoofdlijnen. Dat vraagt een goede voorbereiding van de vergaderingen. Wij proberen om in vergaderingen de details achterwege te laten, door bijvoorbeeld vooraf inlichtingen in te winnen bij de wethouder of een ambtenaar. Maar je bent ook afhankelijk van anderen. Sommige raadsleden blijven details aan de orde stellen. Of er worden uitgebreide politieke beschouwingen gehouden, terwijl de publieke tribune leeg is. Dat heeft niet veel zin, maar toch gebeurt het. Je kunt zeggen dat de omslag die het dualisme van raadsleden vraagt, nog niet helemaal is gemaakt. Ik schrik wel een beetje van zo'n rapport, als je ziet dat er nog altijd zo veel tijd op gaat aan vergaderen. Ik vind dat dit rapport best eens op de agenda's van raadsvergaderingen mag worden gezet, om ons te bezinnen op de inhoud ervan.''

'Uren D66 geloof ik niet'
Naam: Astrid Ruisbroek
Is: ChristenUnie-raadslid in de gemeente Graafstroom (Zuid-Holland)
Gemiddeld aantal uren per week: vijf tot tien
,,Onze gemeente telt nog geen tienduizend inwoners. Het is hier allemaal erg klein, dus de meeste mensen kom ik wel tegen op de basisschool, in de kerk of het winkelcentrum. We gaan niet gericht de straat op om mensen te spreken. Wel hebben we af en toe een excursie met de fractie, en houden we onze ledenvergaderingen op wisselende locaties. We proberen ons tijdens vergaderingen zo veel mogelijk te beperken tot de hoofdlijnen. Tegelijk is het zo dat je als volksvertegenwoordiger je eigen accenten legt. Als het bijvoorbeeld over drankmisbruik onder jongeren gaat, doen we dat niet af met algemene opmerkingen. De aanpak van het drinkgedrag is voor ons een speerpunt. Je kunt dus ook zeggen dat juist door details te benoemen, de verschillen tussen fracties naar voren komen. Bovendien is de gemeenteraad een podium om je positie duidelijk te maken. Dat is vanzelfsprekend belangrijk in de politiek. Overigens vind ik dat juist het college veel geregelde contacten met burgers moet onderhouden. Het college voert het beleid uit, en de raad controleert. Dat in het onderzoek staat dat raadsleden van D66 de meeste tijd besteden aan hun raadswerk, neem ik niet zo serieus. Hier zit die partij niet in de raad, maar het zou best kunnen dat deze raadsleden hun uren naar boven hebben afgerond. Het komt bij mij over als een gewenst antwoord. Ik vind dat ook wel passen bij D66: het is toch een wat populistische partij die uit wil stralen dat ze altijd doet wat de kiezer wil.''