Nederland heeft een imagoprobleem. We zijn niet langer die tolerante samenleving van het poldermodel. Populisme, vreemdelingenhaat en politieke polarisatie hebben geleid tot een situatie waarbij we sinds kort zelfs worden vermeld op lijsten van Amnestie International. De ChristenUnie wil hier een krachtig signaal tegenover stellen. Laten we politiek gaan bedrijven vanuit een open houding, luisterend naar wat de samenleving nodig heeft. We vormen samen een stad en zullen het ook met elkaar moeten maken. Wij als overheid, zullen hierbij het initiatie moeten nemen. Laten we vanuit die houding de komende jaren bezig gaan, voor elkaar.

Over het motto, het accoord en de financiering
Helaas heeft dit college een ander motto gekozen. Duurzaam versterken en krachtig verbinden. Duurzaam versterken is hot. De economie begint eindelijk weer te groeien, er komt geld vrij om te investeren en overal in Nederland wordt ingezet op duurzaam versterken. ABN AMRO roept het, de Technische Universiteit Eindhoven roept het, in Rotterdam roepen ze het, in Zeeland roepen ze het en wij roepen het in Enschede.

Toch is er één groot minpunt. Bij alle verhalen die je leest over duurzaam versterken wordt uitgegaan van extra financiële middelen die het mogelijk maken om te groeien. En daar ontbreekt het nou net aan in Enschede. Het tekort waarmee we geconfronteerd worden is fors. Binnen die randvoorwaarde moet er invulling gegeven worden aan het collegebeleid.

In deze programmabegroting worden daarvoor de lijnen uitgezet, maar de vorm is nog behoorlijk verwarrend. Zes bestuurlijke thema’s worden gepresenteerd die gedurende het jaar verder vorm gaan krijgen en waarin het college zijn ambities uiteenzet. Aan de andere kant wordt er nog gewerkt met de oude programma’s en doelstellingen. De toegevoegde waarde van de zes thema’s is voor ons onduidelijk. Wat de ChristenUnie betreft kunnen we beter investeren in de kwaliteit van de programmabegroting oude stijl, voordat we de structuur opnieuw herzien.

Het financiële tekort heeft de ruimte voor nieuw beleid drastisch verkleind. Het was een chique gebaar geweest als het college dit had onderkend en het initiatief had genomen bij het schrappen van plannen, o.a. uit het collegeakkoord. Geld uitgeven kan dit college prima, denk bijvoorbeeld aan de € 5 mln die prioritair gereserveerd wordt voor het vliegveld, maar bezuinigen blijkt een stuk moeilijker.

Echte keuzes zijn nog niet gemaakt en de bedragen zijn nog niet ingevuld. Het klinkt bijna alsof er komend jaar nog op de winkel gepast wordt. Het is erg wrang dat de € 3 mln aan correcties via een taakstelling op het ambtelijk apparaat is gedekt, terwijl het college blijft wachten op initiatieven van de raad voor echte bezuinigingen op het beleid.

De ChristenUnie stelt daarom voor om komend jaar een kerndoelendiscussie te organiseren. Wat is belangrijk voor de stad en welke consequenties heeft dit voor het beleid. ‘Zicht op Enschede’ geeft inzicht in de sterke punten en zwakke punten van Enschede. Vervolgens is het aan de raad om aan te geven waar we genoegen mee nemen. Willen we een plek in de top 5 of is een 20ste plaats acceptabel. Bij een kerndoelendiscussie heeft de raad trouwens wel meer gegevens nodig dan de eindbedragen die nu per programma worden opgevoerd. Wat ons betreft mag er ook kritisch gekeken worden naar het nieuwe beleid uit het collegeakkoord.

Prestatie indicatoren
De ChristenUnie wil het college allereerst complimenteren met het opnemen van deze indicatoren. We vragen ons wel af welke waarde er aan deze indicatoren moet worden gehecht. Ze worden nu omschreven als indicatoren die een signaleringsfunctie hebben en gebruikt kunnen worden om het beleid tussentijds te evalueren en eventueel bij te sturen. Dat is wel heel voorzichtig geformuleerd. Wat ons betreft had het veel ambitieuzer gemogen.

In de motie van 10 april 2006 werd niet voor niets gerefereerd aan het Rotterdamse model. In Rotterdam geeft het college duidelijk aan wat de maatschappelijke problemen zijn die ze te lijf willen gaan en welke maatschappelijke effecten ze willen bereiken. Daar staan ze voor en binnen het model laat het college zich vervolgens ook afrekenen op deze effecten. Deze spirit missen we in deze programmabegroting. Als ChristenUnie pleiten we hier niet voor het invoeren van een bijltjesdag. Daar heeft niemand wat aan. Het afrekenen op effecten vraagt zeker om een professionele opstelling van de raad. Toch past het scherp formuleren van doelstellingen binnen een maatschappelijke trend. Ditzelfde college bijvoorbeeld maakt harde afspraken met maatschappelijke partners over te leveren prestaties. Als deze partners in gebreke blijven, worden ze direct financieel gekort. Door de indicatoren scherper te formuleren zou het college bovendien meewerken aan het versterken van de controlerende rol van de raad.

Het formuleren van indicatoren is niet eenvoudig. Een maatschappelijk effect valt immers zelden wetenschappelijk te verklaren vanuit een paar simpele getalletjes. Naast het gemeentelijke beleid zijn er nog tal van factoren die van invloed zijn op de maatschappij. Toch is de ChristenUnie van mening dat deze set van indicatoren voor verbetering vatbaar is.
a) Indicatoren die slechts ‘stijging’ of ‘daling’ aangeven formuleren geen ambitie, daarvoor is nodig dat er concreet wordt aangegeven hoe groot de stijging of daling moet zijn.
b) Het gebruik van rapportcijfers brengt het risico met zich mee dat twee of drie negatieve berichten in de pers het effect van je totale beleid te niet doen. Wij raden daarom aan om perceptiematen steeds te combineren met harde indicatoren.
c) Ten slotte zouden we de indicatoren graag duidelijker linken aan prestaties van andere steden uit de G50.

Wonen
In Enschede is het goed wonen en gastvrij als we zijn, willen we dat graag delen, zo lezen we in de programmabegroting. Met name hoger opgeleiden blijken van harte welkom te zijn in onze stad. Een van de beleidsinstrumenten die hiervoor worden ingezet, is het bouwen van woningen in het duurdere segment. De ChristenUnie vraagt zich af of deze inspanningen wel het beoogde effect hebben. Uit migratieonderzoek blijkt dat vooral jongeren en minder draagkrachtigen zich vestigen en dat ouderen en meer draagkrachtigen vertrekken. Daarnaast worden veel van de nieuwe huizen gekocht door Enschedeërs, wat een verhuisketen in de stad te weeg brengt zodat uiteindelijk een goedkopere woning beschikbaar komt. Tot nu toe beschikte de gemeente niet over cijfers om dit beleid te evalueren. Van de wethouder horen we graag of het in de programmabegroting aangekondigde onderzoek hierin gaat voldoen.

Voorzieningen
Een andere manier waarop het college probeert om hogeropgeleiden naar de stad te halen, is het investeren in het Enschedese voorzieningenniveau. De binnenstad is opgeknapt, de bouw van het muziekkwartier is begonnen, evenals de bouw van het cultuurcluster. Het effect van dit beleid zien we terug in ‘Zicht op Enschede 2005’. Enschede scoort inmiddels een 14e plaats (van de 50) op de woonaantrekkelijkheidsindex, ten minste als de geografische component buiten beschouwing wordt gelaten. Wordt die wel meegenomen dan staan we slechts 43e op deze ranglijst, een plaats die we al enkele jaren bekleden. Helaas is onze geografisch ligging nu net een van de factoren waar we geen invloed op uit kunnen oefenen.

Economie en Werk
Het speerpunt voor de komende vier jaar is het genereren van werk. De ChristenUnie is blij dat hierbij niet langer alleen gefocust wordt op hogeropgeleiden, maar dat er ook aandacht is voor de lageropgeleide. In Enschede hebben we relatief veel lager opgeleiden. Daarnaast is het MKB voor de Enschedese economie van groot belang. Laten we ons beleid daar dan ook op aanpassen. Investeringen in het kennispark zijn hard nodig. Maar ook andere sectoren hebben potentie. De aanleg van de N18 en infrastructurele investeringen in Enschede-West zijn volgens ons cruciaal. Juist die verbetering in de bereikbaarheid kan nieuwe bedrijven naar Enschede lokken.

Het Vliegveld
Kritisch zijn we over de investeringen in het vliegveld. € 5 mln wordt er voor vrijgemaakt in deze begroting. De ChristenUnie is altijd een voorstander geweest van het open houden van het vliegveld. Dat dit investeringen met zich meebrengt snappen we. Aan de wethouder alleen de taak om ons er van te overtuigen dat, bij een tekort op de begroting, een dergelijk bedrag noodzakelijk is.

Toerisme
Eén van de sectoren waarin volgens ons nog veel winst valt te behalen, is het Toerisme. Enschede combineert een uniek buitengebied met voorzieningen die je van een grote stad mag verwachten. Denk hierbij aan het winkelaanbod, het Muziekkwartier, het Cultuurcluster. Daarbij komen nog de evenementen en toeristische attracties als het Labyrinth der zinnen, Go planet, het Aquadrome en het Rutbeek. Verder is er een uitgebreid aanbod op cultureel gebied. Bovendien zijn er veel kleine uitstapjes te maken voor gezinnen naar kinderboerderijen of speeltuinen. Enschede heeft potentie genoeg.

Om de stad te vermarkten moet aansluiting worden gevonden worden bij de maatschappelijke trends. Buiten de traditionele zomervakantie om gaan veel Nederlanders geregeld een weekendje weg in eigen land. Juist voor deze doelgroep heeft Enschede veel te bieden. Het Enschedese accommodatie beleid zal hierop aangepast moeten worden. Enschede bezit voldoende hotelbedden, maar het bungalowaanbod is erg klein. De bouw van een bungalowpark levert niet alleen werkgelegenheid op, maar haalt ook toeristen naar onze stad. Daarnaast kan de ontwikkeling van kleinschalig toerisme extra werkgelegenheid opleveren in het buitengebied.

Een belangrijke stap die de gemeente hierbij moet maken, heeft te maken met onze visie op Enschede. Zien wij Enschede als toeristische trekpleister, vergelijkbaar met Groningen of Maastricht? Op dit moment nog niet. In de programmabegroting lijkt toerisme slechts een synoniem te zijn voor dagjesmensen. Een tweede voorbeeld is onze website www.enschede.nl. Waar bij andere steden als Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Maastricht ‘Vrije tijd en toerisme’ als button op de openingspagina staat en je met twee mouseclicks een boekingssite bezoekt, wordt van de Enschedese toerist toch heel wat meer inventiviteit verlangt.

De volgende stap hierbij is het ontwikkelen van beleid, waarbij de toekomst van het buitengebied, het accommodatiebeleid, de evenementen en de communicatie worden geïntegreerd.

Strategisch personeelsbeleid
In deze begroting wordt een forse taakstelling gelegd bij het ambtelijk apparaat. Dit is niet de eerste keer dat dit gebeurt en ons ambtelijk apparaat is al veel kleiner dan dat van vergelijkbare steden. De ChristenUnie vraagt zich af in hoeverre de gemeente Enschede nog een goede werkgever is. Uit het ambtelijk apparaat komen signalen over problemen bij de werving van nieuw personeel. Wij vragen daarom de wethouder of het geen tijd wordt voor investeringen in de kwaliteit van het zittende personeel via een strategisch HRD beleid.

Maatschappelijke zorg
Het afgelopen jaar is er een nieuwe welzijnsinstelling geformeerd in onze stad. Er zijn nog steeds fusietrajecten gaande met de SES en Wijkwelzijn Noord. De ChristenUnie is van mening dat dit in eerste instantie voldoende is. Alifa hoeft wat ons betreft niet uit te groeien tot een al omvattende welzijnsinstelling. Juist in het kader van concurrentie acht de ChristenUnie ongebreidelde groei van Alifa niet wenselijk.

De WMO
Het komende jaar wordt de WMO ingevoerd. Dan zal blijken of we als Enschede echt goed voorbereid zijn. We hebben als raad al verschillende keuzes gemaakt. Vooral om op dit moment niet te veel te veranderen, daarnaast moet de cliënt er ook niets van merken. Parallel hieraan vindt de ChristenUnie wel dat er nu al moet worden nagedacht over de combinatie van Zorg en Welzijn. We zien uit naar de werkbezoeken en de hoorzittingen die in die richting gehouden gaan worden. Een aanvullend punt voor de ChristenUnie is het belang van keuzevrijheid voor de cliënt. Deze komt naar onze mening in het gedrang door de keuze voor maar 5 aanbieders. Kan de wethouder aangeven hoe hij de keuzevrijheid van cliënten te allen tijde waarborgt?

Daarnaast is er regelmatig gesproken over ondersteuning van mantelzorg. Ook in deze programmabegroting wordt over het belang hiervan gesproken. We hebben als raad echter nog steeds geen concrete voorstellen ter ondersteuning van mantelzorg gezien. Kan de wethouder aangeven op welke termijn hij daarmee denkt te komen?

Een derde punt gaat over de monitoring van mantelzorg. We leven in een tijd waarin mensen nog wel te motiveren zijn voor korte duidelijke projecten, maar commitment voor de lange termijn ligt veel moeilijker. Het meten van het percentage mensen dat wel eens vrijwilligerswerk doet, kan daarom beter vervangen worden door een indicator die rekening houdt met de hoeveelheid vrijwilligerswerk die wordt verricht.

WENS
Uit de verschillende onderzoeken ‘Wijkveiligheid Enschede’ komt naar voren dat huiselijk geweld een groot probleem is. De ChristenUnie is er een voorstander van om dit probleem op stedelijk niveau hoge prioriteit te geven. Het is van groot belang dat mensen, en vooral kinderen, veilig zijn in onze maatschappij.

Uit de wijkscans komt verder naar voren dat onze burgers de verslavingsproblematiek, zowel met betrekking tot alcohol als drugs, als een groot probleem ervaren. De programmabegroting meldt dat verslavingsproblematiek vooral een probleem is van overlast. Maar dit is slechts een onderdeel van het probleem. De oplossing ligt niet in het beperken van overlast, maar in het helpen van de verslaafde. De ChristenUnie is van mening dat een persoon het beste tot zijn recht komt zonder verslaving! Daarom zal elke behandeling (ook de gebruikersruimte) erop gericht moeten zijn om zonder verslavende middelen te kunnen leven. Wij zouden graag van de wethouder vernemen of hij dit met ons eens is en hoe hij dit in zijn beleid gaat vormgeven.

Terugkeren uit detentie
Een ander probleem dat al jaren in Enschede speelt, is de nazorg voor mensen die terugkeren uit detentie. Kan de wethouder aangeven wat zijn ambities zijn op dit terrein? De ChristenUnie is van mening dat er de komende college periode voor de terugkeerders uit detentie (50 personen) iets geregeld moet worden, om te voorkomen dat zij terugvallen in hun oude gedrag.

Armoede beleid
De wethouder heeft toegezegd te komen met een notitie over armoede beleid. Wij zijn zeer benieuwd naar de nieuwe initiatieven. De voedselbank past wat de ChristenUnie betreft goed in een sluitend armoede beleid. Het is vreselijk dat een dergelijk initiatief nodig is in een welvarend land als Nederland, maar er worden veel mensen mee geholpen.

Tot Slot
In deze algemene beschouwingen staan de keuzes die wij als ChristenUnie voor het komende jaar willen maken. God de Schepper waarvan wij ons afhankelijk weten heeft ons ruimte gegeven voor het besturen van deze stad. Wij willen dankbaar en tot zijn eer aan deze verantwoordelijkheid invulling geven.

De ChristenUnie wil het college, de raad en de ambtenaren voor het komende begrotingsjaar Gods zegen toewensen.